Gonimy za nowościami i krytykujemy szkołę za brak zaangażowania w kwestii wprowadzania nowych mediów na lekcje. A może zafascynowani technologiami zgubiliśmy po drodze edukacyjny sens, tworząc pedagogiczne protezy, które tak naprawdę niczego nie zastępują, ale są po prostu ładne i wypada je nosić?
Powyższe brzmi jak herezja. Ale w podobny sposób zdarza mi się myśleć często. I chyba dobry to objaw, że od czasu do czasu w miarę krytycznie patrzę na własne medialne zaangażowanie, jak i środowisko medialne, w które wrosłem, w którym pracuję, żyję i realizuję własne zainteresowania.
Ponownie zacząłem zastanawiać się nad celowością stosowania nowych technologii w szkole. Czy na pewno komputeryzacja szkół i domaganie się jeszcze większego cyfrowego wsparcia to faktyczne wspomaganie pedagogicznego celu, a może tylko rozmyte obietnice lepszej przyszłości? Bo nie jestem pewien, czy cel jest wyraźnie sprecyzowany, a nowy sprzęt i kanały komunikowania rzeczywiście w przemyślany sposób potraktowane jako narzędzia, które mają pomóc w realizacji pedagogicznych założeń.
Przyzwyczailiśmy się do twierdzeń o cyfrowych tubylcach, o pokoleniu sieci, które twórczo korzysta z nowych możliwości. I rzeczywiście, młodzi ludzie mogliby starsze pokolenie nauczyć wielu rzeczy, tak też się dzieje. Zaczynam jednak wątpić w przedstawianą jako prosta zależność – nowe technologie w szkole = uczniowie bardziej zaangażowani w edukacyjny proces, co z kolei rzekomo daje lepsze edukacyjne efekty.
To prawda, że uczniowie w szkolnej pracy, a raczej realizując po lekcjach szkolne zadania korzystają z całego arsenału środków, mnie niedostępnych 10 lat temu, kiedy kończyłem liceum. To prawda, że nauczyli się pomagać sobie w rozwiązywaniu zadań przez sms, objaśniać kwestie szkolne na gg i wyszukiwać rozwiązania przez google. Złośliwie mogę dodać, że potrafią też zmontować świetne kolaże tekstów, podpisując się pod nimi, jak pod własną twórczością, może nauczeni przez podpisywanie tak „własnych” remiksów muzycznych.
Kończę powoli tekst o zaliczeniu zajęć „edukacyjne zastosowania komputerów” przez studentki i studentów I roku pedagogiki. Dużo pracy zaliczeniowej stanowiła praca w grupach redakcyjnych, w ramach której aktualizowano serwis www.edukatormedialny.pl Chociaż zauważyłem, że większość moich studentek i studentów biegle posługuje się technologią, to zwątpiłem, by rzeczywiście lepiej niż moi rówieśnicy ze szkolnych lat, potrafili współpracować. I miałem ogromny problem, by je/ ich do tego skłonić i nauczyć. Sieciowe narzędzia współpracy to jedno, działania hobbystyczne z ich wykorzystaniem to dla młodzieży coś normalnego, w szkole jednak czy na uczelni może to oznaczać masę kłopotów. Być może wynikających ze studenckiej tożsamości i dwustronnych wymagań uczelnia – student, które raczej biorą pod uwagę zdobywanie punktów i zaliczanie dzięki temu roku. Tak jak egzamin gimnazjalny pozwala dostać się do dobrego liceum, a zaliczona na odpowiednim poziomie punktowym matura, dostać na wymarzone studia.
Przyzwyczajonym do samodzielnej walki, w której trzeba prześcignąć innych, z ogromną trudnością przychodzi współpraca. Nowe media stanowią czasami dodatkową barierę i jeszcze bardziej obrzydzają edukację. Nagle szkoła czy też uczelnia wkracza obszar do niedawna zastrzeżony do swobodnej eksploracji i ekspresji. Utopijny świat internetu i społecznych sieci staje się terytorium zaliczenia zajęć…
Coraz bardziej obawiam się, że zderzenie szkoła – nowe technologie przysporzy pedagogom i nauczycielom więcej pracy. Jak bowiem uczyć współpracy w systemie nastawionym na indywidualne osiągnięcia? Tłumaczyć, że działanie razem jest dobre, a jednocześnie rozliczać za jednostkową wiedzę i umiejętności? Niespecjalnie wierzę, że wprowadzone od tego roku szkolnego obowiązkowe projekty edukacyjne, które w grupach, pod okiem nauczyciela muszą co roku przygotowywać gimnazjaliści, przyniosą sporą zmianę. Projekty będą stanowiły część oceny z zachowania, są zatem jakby wyłączone ze szkolnej pracy w rytm ocen.
Może to, oczywiście, sprawić, że uczniowie z większą chęcią zaangażują się we wspólne działania. Może też sprawić, że praca wspólna będzie kolejnym „odbębnianiem” szkolnego obowiązku. I jak sam tego doświadczyłem dzięki niektórym studentkom i studentom, praca w grupach może być potraktowana jako niesprawiedliwa, bo nie uwzględniająca, że w ramach realizacji projektu ktoś zrobił więcej, ktoś mniej.
Jak uczyć nowo medialnej współpracy w świecie nastawionym na sukces jednostki, gdzie szkoła, kolejny raz – w ramach ukrytego programu zero-jedynkowych „obiektywnych” testów i naznaczania procentową punktacją – wtłacza do głowy, że sukces może być tylko jednostkowy, a edukacja to gra o sumie zerowej? Moje więcej oznacza twoje mniej…
zdjęcie: www.sxc.hu
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
