Syndrom Wertera, znany również jako efekt Wertera, to termin który w psychologii odnosi się do zjawiska naśladowania samobójstwa. Współczesne badania nad samobójstwami i ich zapobieganiem czerpią z pracy Johannesa von Goethego „Cierpienia młodego Wertera”. Ale czym dokładnie jest ten syndrom? Kiedy i jak się on objawia i jakie są możliwości interwencji? Na te pytania odpowiemy w poniższym artykule.
Pochodzenie i definicja Syndromu Wertera
Termin „Syndrom Wertera” pochodzi od tytułu powieści niemieckiego pisarza Johannesa von Goethego pt. „Cierpienia młodego Wertera”, wydanej w 1774 roku. Główny bohater, Werter, jest młodym artystą, który po niespełnionej miłości do Lotte decyduje się na samobójstwo. Po jego śmierci wiele osób, przede wszystkim młodzież, wzorując się na nim, również kończyło swoje życie. Był to pierwszy w historii dokumentowany przypadek efektu naśladownictwa samobójstwa. Pisarz został nawet oskarżony o promowanie samobójstwa w swojej książce.
W psychologii syndrom Wertera, odnosi się do zjawiska kiedy ludzie naśladują samobójstwa opisane w książkach, filmach, reportażach, czy publikowanych przez media. W rzeczywistości, mamy do czynienia z syndromem Wertera, kiedy zaobserwujemy wzrost liczby samobójstw po głośnym zdarzeniu medialnym, jak na przykład śmierć znanej osoby.
Jakie objawy prowadzą do zdiagnozowania Syndromu Wertera?
Trudno przedstawić konkretne objawy prowadzące do zdiagnozowania Syndromu Wertera, ponieważ jest to teoria tłumacząca skłonność do naśladowania samobójstw, a nie konkretna jednostka chorobowa. Niemniej jednak, istnieją pewne zachowania i symptomy, które mogą sugerować, że dana osoba jest narażona na ten syndrom. Są to między innymi:
- identyfikowanie się z osobą, która dokonała samobójstwa,
- romantyzowanie i gloryfikacja samobójstwa,
- śledzenie informacji na temat samobójstw (szczególnie tych, które mają duże pokrycie medialne),
- występowanie innych czynników ryzyka samobójstwa, takich jak depresja, bezradność, izolacja społeczna.
Mit romantycznego samobójstwa w kulturze – wpływ Syndromu Wertera
Zjawisko efektu Wertera pokazuje jak wielki wpływ na nasze zachowania mają media i kultura.
Przez stulecia, sztuka i literatura gloryfikowały i romantyzowały samobójstwo, czyniąc z niego akt męstwa, honoru czy wyraz cierpienia, co idealizuje ten czyn.
W przypadku osób, które wydają się być pod wpływem syndromu Wertera, najważniejsza jest odpowiednia interwencja i zapobieganie samobójstwom. Takie osoby powinny zostać natychmiast skierowane do profesjonalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego.
Prawdziwe leczenie syndromu Wertera polega przede wszystkim na terapii psychologicznej, której celem jest rozwiązanie podstawowych problemów stojących za myślami samobójczymi. Niewątpliwe miejsce zajmuje tu także profilaktyka i edukacja, która ma na celu przeciwdziałanie romantyzacji samobójstw.
Organizacje zajmujące się prewencją samobójstw zdecydowanie zalecają, aby media powstrzymywały się od publikowania szczegółowych informacji o samobójstwach, w imię prewencji efektu Wertera.
