Obliczanie skali mapy jest jednym z najważniejszych aspektów pracy z każdym rodzajem mapy. Bez zrozumienia skali, niemożliwe jest prawidłowe zinterpretowanie przedstawionych na mapie odległości, a co za tym idzie, dokonanie prawidłowych pomiarów czy planowania trasy. W niniejszym artykule postaramy się w prosty i przystępny sposób przedstawić, jak obliczyć skalę mapy.
Zrozumienie pojęcia skali mapy
Skala mapy definiuje relację pomiędzy odległością na mapie a rzeczywistą odległością w terenie. Innymi słowy, określa, jak wiele razy odległość na mapie jest mniejsza (lub większa, co zdarza się bardzo rzadko) od rzeczywistej odległości. Skala mapy jest zazwyczaj wyrażana w dwóch formatach: jako proporcja (np. 1:1000, co oznacza, że 1 cm na mapie równa się 1000 cm w rzeczywistości) lub jako wyrażenie skali („jeden centymetr na mapie równa się jednemu kilometrowi w terenie”).
Krok po kroku: proces obliczania skali mapy
Obliczanie skali mapy zależy od tego, w jakim formacie jest podana skala. Poniżej przedstawiamy, jak to zrobić krok po kroku w zależności od formatu skali:
W przypadku skali podanej jako proporcja:
- Sprawdź skalę mapy. Zwykle jest ona podana w jednym z narożników mapy lub w jej legendzie. Na przykład, jeżeli skala wynosi 1:1000, oznacza to, że 1 jednostka (zazwyczaj centymetr) na mapie odpowiada 1000 tych samych jednostek w rzeczywistości.
- Pomierz odległość na mapie między dwoma punktami, które Cię interesują, za pomocą linijki. Pamiętaj, że odległość ta musi być zmierzona w tym samym systemie jednostek, który został użyty do określenia skali. Jeżeli skala mapy jest podana w centymetrach, musisz mierzyć odległość w centymetrach.
- Pomnoż odległość o drugi składnik proporcji skali mapy. Jeżeli na przykład skala mapy wynosi 1:1000 i zmierzona odległość wynosi 2 cm, rzeczywista odległość wynosi 2 cm x 1000, czyli 2000 cm (lub 20 m).
W przypadku stwierdzenia skali:
- Podobnie jak w poprzednim przypadku, najpierw sprawdź skalę mapy. Jeżeli skala jest podana jako stwierdzenie, na przykład „jeden centymetr na mapie równa się jednemu kilometrowi w rzeczywistości”, oznacza to, że każdy centymetr na mapie odpowiada jednemu kilometrowi w terenie.
- Zmierz odległość na mapie, mierząc w centymetrach.
- W takim przypadku nie musisz przeliczać jednostek, ponieważ stwierdzenie skali już to robi za Ciebie. Jeżeli na przykład zmierzona odległość na mapie wynosi 5 cm, rzeczywista odległość wynosi 5 km.
Przykłady obliczania skali mapy na różnych typach map
Skala mapy może różnić się w zależności od typu mapy. Na przykład, mapy turystyczne często mają skalę 1:25 000, co oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 25 000 cm (lub 250 m) w terenie. Z kolei mapy samochodowe zwykle mają większą skalę, np. 1:200 000, co oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 200 000 cm (lub 2 km) w terenie.
Załóżmy, że chcesz sprawdzić, jak daleko w linii prostej jest od lasu do rzeki na mapie turystycznej o skali 1:25 000. Za pomocą linijki zauważasz, że odległość ta wynosi 3 cm. Aby obliczyć rzeczywistą odległość, pomnoż 3 cm przez 25 000. Wynik wynosi 75 000 cm, co odpowiada 750 m.
Teraz załóżmy, że chcesz sprawdzić odległość między dwoma miastami na mapie samochodowej o skali 1:200 000. Zmierzona odległość wynosi 15 cm. Aby obliczyć rzeczywistą odległość, pomnoż 15 cm przez 200 000. Wynik wynosi 3 000 000 cm, co odpowiada 30 km.
Jak widać, umiejętność obliczania skali mapy to niezbędne narzędzie każdego podróżnika, planisty czy geografa. Dzięki niemu zdobywamy cenną wiedzę na temat rzeczywistych odległości, co pozwala nam na lepsze planowanie naszych podróży czy innych działań na zewnątrz.
